Tijdens de recente restauratie van de Menenpoort werden kogelresten van die andere wereldoorlog ontdekt. Het is een van de vele verhalen in het internationaal herdenkingsmonument, dat bijna 100 jaar is maar innovatief blijft. “Werelderfgoed met een groendak is vrij uniek.”
In haar handpalm toont Sarah Camerlynck wat na 85 jaar overblijft van een paar afgevuurde kogels. Ze werden ontdekt in het metselwerk van de Menenpoort aan de kant van de brug, die de Britten in 1940 opbliezen in een poging om de Duitsers tegen te houden. “De kogels krijgen een plek in ons informatiecentrum naast de poort of in ons archief”, zegt Camerlynck. Zij is ‘deputy director’ bij de Commonwealth War Graves Commission, de organisatie die de Menenpoort beheert.
Littekens
Het monument is in 1927 opgericht voor de talloze vermisten en ongeïdentificeerde soldaten van de Eerste Wereldoorlog en vertoont duidelijke schade van de Tweede Wereldoorlog, ook na de recente restauratie die zes miljoen euro kostte en twee jaar duurde. Het zichtbaar laten van de littekens van het verleden was een bewuste keuze.
“Ze vertellen de verhalen en geschiedenis van het monument”, aldus Camerlynck. Zij heeft expertise in erfgoedrestauratie en volgde als projectmanager de restauratie op van A tot Z. “Met deze restauratie zetten we in op het duurzame behoud van het monument, zodat toekomstige generaties de belangrijke gebeurtenissen gelinkt aan deze herdenkingsplek kunnen blijven herinneren. Dit was niet enkel een technische restauratie, maar een zorg voor een bijzondere plek met een wereldwijde betekenis.”
Groendak
De Menenpoort is werelderfgoed en draagt voortaan een groendak. “Dat moet uv-stralen tegenhouden en de levensduur van de nieuwe dakdichting verlengen, de biodiversiteit verhogen en regenwater bufferen”, duidt Camerlynck.
Het dak, niet te zien vanaf de begane grond en ontoegankelijk voor publiek, zou het eerste groendak zijn op een dergelijk UNESCO-monument. “Na rondvraag denken we dat we daarin vrij uniek zijn. In eerste instantie behouden we de erfgoedwaarde van de Menenpoort, maar we proberen ook vooruit te kijken om innovatie en duurzaamheid te integreren. Bij deze restauratie gaan erfgoed en nieuwe technieken hand in hand.”
Asbest verwijderd
Aan de binnenzijde van deze ‘memorial to the missing’ zijn de namen van meer dan 54.000 Commonwealth soldaten aangebracht. Enkele tientallen namen werden bijgewerkt, onder meer omwille van spelfouten. Ze werden gecorrigeerd door gespecialiseerde steenrestaurateurs. “De naampanelen zijn allemaal geïnspecteerd”, vervolgt Camerlynck. “Veel aandacht ging naar het herstel van de gevels. Ze werden integraal hervoegd en waar nodig werden de bakstenen en het natuursteenwerk hersteld. Het betonnen gewelf en de indrukwekkende casetteplafonds werden volledig hersteld en herschilderd, nadat de asbesthoudende pleisterlaag werd verwijderd.”
Decoratieve elementen
De volledige verlichting werd vervangen door energiezuinige ledverlichting. Decoratieve elementen, waaronder de leeuw en sarcofaag werden minutieus gerestaureerd. “Daarnaast deden we een restauratie van alle metalen en bronzen elementen.”
Een grijze lantaarnarmatuur uit pvc-materiaal aan de zijkant van de poort werd vervangen door brons dat ook in andere elementen van de poort voorkomt. “Er was maar één iemand in ons land die dat kon vervaardigen.”
100 jaar
“Enkel waar het echt noodzakelijk was, deden we herstelwerken en dat zie je aan het monument. Het ziet er niet ‘shiny new’ uit en dat was ook niet de bedoeling. Onze ambitie was een balans tussen de authenticiteit van het monument en nieuwe ingrepen. Bezoekers kunnen de Menenpoort opnieuw van dichtbij bewonderen. Met respect voor het verleden en oog voor de toekomst staat het monument weer fier recht als een duurzaam symbool van eeuwige herinnering. We hebben niet alleen het tastbare gebouw gerestaureerd, maar ook de belofte hernieuwd om de namen en verhalen van de gevallenen levend te houden. We kijken uit naar 1927, een jaar vol evenementen en initiatieven voor 100 jaar Menenpoort.” (TP)
The post Kogels ontdekt in gerenoveerde Menenpoort, dat voortaan werelderfgoed is met een groendak: “Vrij uniek” is provided by KW.be.
