Onze provincie telt elk jaar minder eerstecommunicanten en vormelingen, maar ook het aantal lentefeesten kent voor het eerst een terugval. Steeds meer gezinnen organiseren een meer persoonlijk ‘groeifeest’ of doen gewoon helemaal niets. “Een overgangsfeest is nochtans waardevol”, weet godsdienstsocioloog Wim Vandewiele.
Je hebt het ongetwijfeld al gemerkt in je agenda en misschien ook wel op je bankrekening: het is weer volop het seizoen van de communies en lentefeesten. Tienduizenden kinderen staan de komende weken weer in het middelpunt van de belangstelling en vieren dat ze wat ouder worden.
Bij velen onder hen is dat nog altijd een religieus gebeuren. Van een witte pij met een houten kruis is in de meeste parochies al lang geen sprake meer, maar in 2024 waren er in ons land toch nog 33.853 eerstecommunicantjes en 29.580 vormelingen. Al zijn dat er een pak minder dan vijf jaar eerder, toen nog 45.059 Belgische kinderen hun eerste communie deden en 39.284 tieners hun heilig vormsel. Dat zijn er liefst een kwart minder.
Bewuste keuze
Over hoeveel kinderen in West-Vlaanderen het gaat, wil het Brugse bisdom niet vrijgeven. “We merken wel een dalende trend”, zegt woordvoerder Wim Vervaeck. “Enerzijds omdat er minder kinderen geboren worden, anderzijds zien we een evolutie van een klassikaal gebeuren naar een bewuste keuze. Eens men kiest voor het sacrament, hebben we nog altijd een mooi en sterk aanbod vanuit het christelijk verhaal.”
Professor Wim Vandewiele, verbonden aan de faculteit theologie van KU Leuven, vermoedt dat het aantal communies nog verder zal afnemen. “Maar ik verwacht niet dat ze ooit volledig zullen verdwijnen. Er zullen altijd mensen zijn die zich religieus verbonden voelen en er vanuit die overtuiging bewust voor kiezen om hun kinderen te laten dopen of te laten deelnemen aan een overgangsritueel zoals de communie”, zegt hij. “Uit de praktijk weten we wel dat West-Vlaanderen langer dan de rest van het land stabiel bleef op dat vlak, maar nu mogelijk toch aan een soort inhaalbeweging is begonnen ten opzichte van de trends die elders al langer aanwezig waren.”
“Ouders en kinderen maken tegenwoordig bewustere en meer persoonlijke keuzes, veeleer dan automatisch te volgen wat traditie voorschrijft”
De daling van het aantal communies en vormsels is al even aan de gang. In de andere richting zagen we de voorbije jaren het aantal lentefeesten stevig stijgen. Vorig jaar noteerde deMens, een koepelvereniging voor alle vrijzinnig humanistische verenigingen in Vlaanderen, nog 2.011 vrijzinnige lentefeesten in West-Vlaanderen. Dat waren er liefst 53 procent meer dan in 2014. Maar, opvallend: aan die sterke stijging komt nu een eind: in 2025 zullen 914 West-Vlaamse zesjarigen en 846 twaalfjarigen een lentefeest geven, goed voor in totaal 1.760 kinderen. Een daling van 12,5 procent tegenover vorig jaar, die enkel in onze provincie zichtbaar is. In de overige Vlaamse provincies neemt het aantal lentefeesten wél nog toe. Het gaat dit jaar om in totaal 11.247 Vlaamse kinderen, tegenover 11.091 in 2024.
“Het is duidelijk dat onze cultuur evolueert naar een meer geïndividualiseerde invulling van dergelijke overgangsrituelen. Ouders en kinderen maken tegenwoordig bewustere en meer persoonlijke keuzes, veeleer dan automatisch te volgen wat traditie voorschrijft”, aldus godsdienstsocioloog Wim Vandewiele.
Vaker een ‘groeifeest’
Dat bevestigt ook evenementenplatform Salino, waar ze merken dat mensen steeds vaker een zogenaamd groeifeest op poten willen zetten. “Dat is een volledig gepersonaliseerd feest los van institutionele invloeden. Het is een moment waarop familie en vrienden samenkomen om stil te staan bij de talenten, dromen en persoonlijkheid van een kind. Klein en intiem of groots en spectaculair: gezinnen hebben de vrijheid om alles zelf te kiezen”, klinkt het.
Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met de groeiende diversiteit in onze culturen, met soms andere religies en andere gewoontes. “Dat betekent dat er ook een niet te onderschatten groep bestaat die ervoor kiest om helemaal géén ritueel te organiseren. Mijn aanvoelen is dat deze groep groter is dan vaak wordt aangenomen, al ontbreekt concreet cijfermateriaal hierover”, weet professor Vandewiele. “Toch zie ik zelf de meerwaarde van een dergelijk overgangsfeest, welke invulling die ook krijgt. Ze bieden mensen tijd en ruimte om bewust stil te staan bij sleutelmomenten in het leven, dat blijft voor elke gemeenschap waardevol.”
Kleinere feesten, kleinere budgetten
Dat ouders nog altijd graag een feest organiseren om de sleutelmomenten van hun kinderen te vieren, bevestigen West-Vlaamse ondernemers. “Wij kunnen niet klagen. Voorlopig voelen wij weinig van de dalende trend, maar dat ligt misschien wel aan onze grote speelinfrastructuur en ons zwembad”, klinkt het bij Hove ter Hille in Kortemark. “Wel merk je dat die feesten steeds minder traditioneel worden. IJslammen en uitgebreide menu’s worden ingeruild voor een bakje friet of stuk pizza. De budgetten zijn een pak kleiner dan vroeger.” Dat merken ze bij de Ichtegemse foodtruck Burger & Co ook. “Het klassieke format van die typische communiefeesten is niet zo populair meer. Onze agenda zit alvast bomvol. Welke naam er ook aan gegeven wordt, deze groeifeesten worden kleinschaliger en informeler.” Ook in kledij wordt die trend doorgetrokken. “Waar we vroeger bijna enkel en alleen klassieke communiekleding verkochten, kiezen de klanten nu sneller voor iets dat kan doorgedragen worden”, aldus Veronique Coelembier van kledingzaak Deleye, die vestigingen heeft in Roeselare, Brugge en Kuurne.
The post Na dalende populariteit van communies… nu ook minder lentefeesten in West-Vlaanderen is provided by KW.be.
