De Nieuw-Zeelander John Stevens sneuvelde op kerstavond 1917 in Vlaamse velden. Hij leeft al zeven jaar verder in brieven van Marijke Vandevyvere (40). Ze begint elke brief met ‘Dear John’ en weekt emoties los tot aan de andere kant van de wereld. “Haar toewijding is voorbeeldig”, reageren nabestaanden.
John Stevens was een eenvoudige schapenboer uit Nieuw-Zeeland. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij ingezet in de Westhoek. Hij sneuvelde op kerstavond 1917 in Zonnebeke en rust nu tussen 12.000 soldaten op Tyne Cot Cemetery, de grootste Commonwealth-begraafplaats ter wereld. John krijgt er maandelijks bezoek van Marijke Vandevyvere (40) die opgroeide in het naburige Moorslede. Ze is geen familie of verre kennis, maar besliste veertien jaar geleden om de herinnering aan de man levendig te houden. “Ik ontdekte zijn graf op mijn 26ste, even oud als John toen hij omkwam. En dan nog op kerstavond, zo ver van huis. Een dag van gezellig samenzijn werd voor zijn familie aan de andere kant van de wereld plots een erg tragische herinnering.”
Oude brieven
John had een vrouw en zoon, die hij nooit ouder zag worden dan anderhalf jaar. Tijdens de oorlog hielden ze contact per brief. “Ik zocht en vond de nabestaanden”, vertelt Marijke. “Mijn man en ik bezochten hen in Nieuw-Zeeland in 2017. Ze toonden de oude briefwisseling en we vierden er kerstavond met de vier kleindochters van John, exact honderd jaar na zijn dood. Brieven zijn heel persoonlijk, zeker in die oorlogstijd. Dat mocht niet stoppen, vond ik. Ik besliste om John te blijven schrijven. Over wie zijn graf komt bezoeken, over actuele gebeurtenissen. Een boek als het ware, met telkens een nieuw hoofdstuk. Het verderzetten van een leven dat veel te vroeg eindigde.”
Marijke begint elke brief met ‘Dear John’ en post haar schrijfsels al zeven jaar in de private Facebookgroep ‘Dear John 1917-2017’, die groeide tot bijna 200 leden. “Ook Nieuw-Zeelanders zonder familiebanden, maar met interesse in het verder verloop van zijn verhaal.”
Achterneven
Recent schreef Marijke een papieren brief om neer te leggen aan het graf, samen met Gary en Blair Stevens, achterneven van John. “Nooit eerder stond zoveel familie met jouw achternaam op deze plek”, schreef Marijke in de Engelstalige brief. “Het universum trok aan wat touwtjes sinds mijn missie om meer te weten over jou. Het bracht niet alleen veel informatie, maar ook opmerkelijke vriendschappen met familie van over de hele wereld.”
Tranen
Marijke las de brief voor. “De achterneven reageerden erg emotioneel. Ze vonden het straf dat een West-Vlaamse meid twee volwassen ‘Kiwi-venten’ tot tranen kon beroeren voor iemand, die hier 107 jaar geleden het leven liet voor onze vrijheid. Ze herinneren zich de verhalen door hun grootvader over diens broer, en vertellen ze verder aan hun kinderen. John blijft leven in de familie en ze vinden het dan ook bijzonder als ze tot op de plaats geraken, waar hij het leven liet en begraven ligt.”
Bedevaart
Blair noemt de trip in de Westhoek “an amazing few days”, “een echte bedevaart”. “De band met de lokale mensen is ongelooflijk. Zoals met Marijke. Haar toewijding is voorbeeldig”, vindt hij. En die oorlog? “A waste of humanity.” Behalve het schrijven van brieven blijft Marijke het graf maandelijks bezoeken. Een goeiedag aan John doet alledaagse zorgen relativeren. “Ik ben er op vaste dagen, zoals z’n verjaardag en sterfdatum, en af en toe eens op de terugweg van mijn werk. Ik geef lessen Nederlands, Mens en Samenleving in de Ieperse secundaire school Immaculata. Tyne Cot ligt tussen Ieper en mijn thuis in Roeselare.”
Leerlingen
Aan haar boekentas hangt een subtiele foto van John. “Is dat jouw man, mevrouw? Zo leren mijn leerlingen hem kennen, op een ongedwongen manier. Misschien zullen ze later zijn verhaal vertellen. En dat van de vele anderen. Ga eens rondkijken op Tyne Cot en pik er eentje uit, zoals ik dat heb gedaan. Noem mij koppig, hardnekkig of fanatiek, maar ik vind het belangrijk dat na de eeuwherdenking en de grote plechtigheden ook de kleine, menselijke verhalen niet in de vergetelheid raken. Ik spreek niet graag over herdenken, wel over weigeren te vergeten.”
Kerstavond
“Bij het delen van het verhaal van John worden vlammetjes ontstoken bij mensen. Sommige vlammetjes doven snel weer, andere blijven aangewakkerd en dat lijkt me mooi voor de toekomst. Eind dit jaar trekken we weer naar Nieuw-Zeeland om kerstavond te vieren met de familie van John. Wanneer zijn verhaal ophoudt? Als het van mijn afhangt: nooit.” Yours truly, Marijke. (TP)
The post ‘Dear John’ is al 107 jaar overleden, maar Marijke (40) blijft hem schrijven: “Ik weiger hem te vergeten” is provided by KW.be.
