Zo’n 180.000 kubieke meter weggespoelde landbouwgrond die opgehoopt ligt bij de Dikkebusvijver in Ieper moet dringend afgegraven en terug naar de landbouwers vervoerd worden. Dit fenomeen herhaalt zich om de tien jaar en heeft een kostprijs die oploopt tot mogelijk bijna drie miljoen euro. “We moeten stoppen met de kosten hiervoor op de maatschappij af te wentelen”, vindt de West-Vlaamse Milieufederatie.
De provincie West-Vlaanderen werkt aan verschillende scenario’s voor de financiering van de berging van het slibdepot in Dikkebus, bij Ieper. De tijdelijke vergunning voor dat depot loopt af en dus moet de aarde afgegraven en afgevoerd worden, bij voorkeur terug naar de landbouw. Afhankelijk van het scenario loopt de kostprijs daarvoor op van 498.000 euro tot maar liefst 2.694.000 euro. De provincie wil zelf instaan voor die kost, samen met Ieper, Heuvelland en met De Watergroep dat de Dikkebusvijver gebruikt voor drinkwaterwinning.
Groot verval
Wie trouw De Mol gevolgd heeft – of zijn klassiekers kent –, weet wat sisyfusarbeid is. Net zoals de rots die koning Sisyphus steeds maar omhoog moet duwen telkens weer naar beneden rolt, zal ook de grond uit het slibdepot die weer op de akkers uitgewerkt wordt via de Kleine Kemmelbeek terug naar Dikkebusvijver stromen. Op een afstand van vijf kilometer kent die beek tussen Kemmel en Dikkebus een verval van 35 meter.
Vroeger moest de Dikkebusvijver om de dertig jaar gebaggerd worden, later werd dat om de tien jaar. De laatste baggerwerken dateren van eind 2018. Ondertussen ligt er opnieuw 180.000 kubieke meter uitgedroogd slib klaar om afgegraven, vervoerd en terug in de Heuvellandse akkers ingewerkt te worden.
“Als de erosie aan dit tempo doorgaat, zullen we opnieuw moeten gaan baggeren”, zegt bevoegd schepen Valentijn Despeghel (Vooruit) van Ieper, dat eigenaar is van Dikkebusvijver. “Wij zijn de ontvangers van die aarde maar het probleem start hogerop, in Heuvelland. Vroeger was er in dat valleigebied nog veel grasland, maar daar worden nu voornamelijk aardappelen, maïs en groenten op geteeld”, zegt hij.
Tot op het randje
Aardappelen en maïs zijn erosiegevoelige teelten: die gewassen wortelen niet diep en houden de aarde niet vast. Bij een stevige plensbui stroomt de vruchtbare grond dus – zeker in het glooiende Heuvelland – zomaar weg. “Er is nog altijd een vrije teeltkeuze. Je kan je de vraag stellen of dat in beekvalleien nog houdbaar is”, zegt schepen Despeghel.
“Via het waterbeheersingsprogramma WaterLandSchap proberen wij al jaren grasbufferstroken aan te leggen langs beken zodat er minder grond afspoelt. Veel landbouwers werken daaraan mee, anderen weigeren halsstarrig en willen tot op het uiterste randje van het perceel nog gewassen kunnen zetten. Misschien wordt het tijd om te bekijken of de medewerking wel nog vrijblijvend kan zijn.”
Zwart-wit
Stroomopwaarts, in Heuvelland, ziet bevoegd schepen Lieve D’Haene (Gemeentebelangen) – zelf een boerendochter – dat helemaal anders. “Wij hebben hier nu eenmaal de ideale grond om aardappelen te kweken én we hebben met Clarebout Potatoes in Nieuwkerke ook een wereldspeler in de verwerking ervan. Maïs hebben onze landbouwers gewoon nodig om hun dieren eten te geven. Kiezen voor andere teelten, is wat mij betreft geen optie”, klinkt het resoluut.
De schepen wijst op alle initiatieven die Heuvelland neemt om erosie tegen te gaan. “We hebben een erosie-coördinator, we leggen grasstroken en hout-hakseldammen aan. Maar er zal altijd aarde afspoelen in Heuvelland, dat los je zeker niet op met andere teelten. Dat de factuur dan voor de belastingbetaler is? Dat mag je niet zo zwart-wit zien.”
Enorme winsten
Voor de West-Vlaamse Milieufederatie is het nochtans kristalhelder. “Het succes van de aardappelverwerkers heeft ook een behoorlijk aantal negatieve effecten, zoals de enorme erosie. Ondanks de enorme winsten van deze bedrijven, zien we dat hun investeringen in het landschap uitblijven en de kosten van het ruimen voor de gemeenschap zijn. Willen we de verwerking van aardappelen hier houden, dan moeten de verwerkers dringend op zoek naar oplossingen voor dit probleem, samen met de boeren”, klinkt het.
“De grote vraag is of we een ordentelijke manier vinden om die grond terug te brengen naar waar hij hoort”, zegt gedeputeerde Bart Naeyaert (CD&V). “Als we dat slibbekken weer vrij willen krijgen, dan gaan we er iéts moeten mee doen. We moeten natuurlijk volop inzetten op erosiebestrijding. De teeltkeuze beperken wil ik niet doen, maar je zou wel met stroken kunnen werken, waarop verschillende teelten staan.”
Bij De Watergroep staan ze alvast niet te springen om een duit in het zakje te doen. “Wij betalen een captatievergoeding voor de waterwinning in Dikkebusvijver, maar wij zijn niet betrokken in de financiering voor het wegwerken van dat slibdepot.”
The post Duurste hoop aarde van West-Vlaanderen ligt aan de voet van de Kemmel: tot 2,7 miljoen euro om weggespoelde landbouwgrond te bergen is provided by KW.be.
