Tachtig jaar geleden, op 28 mei 1944, bombardeerden de geallieerden het kasteel Ter Linden in Sint-Michiels, waar de Duitse Kriegsmarine een afluisterstation had. “Zo kon een te vroege ontdekking van D-Day, de landing in Normandië, vermeden worden. Maar er vielen twee keer zoveel burgerslachtoffers als Duitse soldaten”, zegt Jo Bergez, medeorganisator van de herdenking. De vredesboodschap klinkt anno 2024 actueler dan ooit.
Kapitein-ter-zee Jo Bergez (57) is gepassioneerd door het bombardement van Sint-Michiels: “Uiteraard heb ik met veel belangstelling de boeken van historicus Carlos Vlaemynck en zijn vele artikels in het Brugsch Handelsblad gelezen. Maar ik heb ook met ooggetuigen, waaronder wijlen Gaby Alloo, gewezen directeur van de gemeenteschool, gesproken. Jarenlang onderzoek heeft toch nog nieuwe gegevens aan het licht gebracht.”
Leegstaand kasteel
“De Duitsers hadden in het leegstaande kasteel Ter Linden vanaf midden 1941 de Marinepeilhauptstelle Brügge ingericht: een afluister-, peiling- en decodeerstation. Van daaruit hield de bezetter het scheepvaartverkeer in de Noordzee en de Atlantische Oceaan in de gaten. Het kasteel bevond zich op de plek waar nu de voetgangerstunnel onder de Expresweg N31, ter hoogte van de Wittemolenstraat, is.”
De Geallieerden bombardeerden de afluisterpost, om te vermijden dat de Duitsers D-Day te vroeg zouden detecteren
“Het kasteel was overschilderd in camouflagekleuren, er waren houten barakken en betonnen bunkers gebouwd voor 400 Duitse soldaten en Marinehelferinnen. De site was omgeven door 2,6 km prikkeldraad. Vanuit Sint-Michiels kon de Duitse Marine niet alleen radio- en morsesignalen van de geallieerden afluisteren, maar tevens de positie van Engelse en Amerikaanse schepen bepalen.”
“Negen dagen voor D-Day hadden de geallieerden er alle belang bij die afluisterpost te bombarderen. Het gevaar bestond dat de Duitsers de landing in Normandië te vroeg zouden detecteren.”
Pinksterweekend
Roland Marcus (70), in een vorig leven rijkswachter in Brugge en wijkinspecteur in Oostkamp, die naar aanleiding van de herdenking rondleidingen op het kerkhof van Sint-Michiels organiseert, stelt: “Er zijn op 28 mei 1944 twee bombardementen geweest, er vielen meer burgerslachtoffers dan soldaten. Van een precisiebombardement was geen sprake.”
Nieuwsgierige inwoners van Sint-Michiels kregen de volle lading tijdens het tweede bombardement
“Na het eerste bombardement in de voormiddag trokken veel inwoners van Sint-Michiels naar kasteel Ter Linden. Ze wilden zien wat er gebeurd was en kregen de volle lading tijdens het tweede bombardement in de vooravond. ’t Was Pinksterweekend en mooi weer. Er stierven zelfs personen die een dagje naar de Lac van Loppem geweest waren en op de terugweg uit nieuwsgierigheid passeerden via de gebombardeerde zone.”
Operatie Ramrod
Jo Bergez preciseert: “’s Middags om 12.18 uur begon het eerste bombardement: Amerikaans bommenwerpers met bommen van 250 kilo en Engelse jachtvliegtuigen (met operatie Ramrod 934 als code-naam) met 30 kilo raketten. Ze hadden precies het middaguur afgewacht, omdat het dan de wissel van de wacht was. Zo konden ze zoveel mogelijk slachtoffers maken op het kasteeldomein.”
“Bij het vooraf geplande tweede bombardement dropten Amerikaanse zware bommenwerpers ’s avonds vanaf 19.07 uur vanop 3,4 km hoogte, bommen van 1.000 kilo. 155 vliegtuigen zorgden voor een heus tapijt van 190.000 kilo bommen op Sint-Michiels.”
“Er was zelfs nog een derde aanval gepland, de volgende dag. Maar die derde missie is afgeblazen omdat de basis voldoende vernield bleek te zijn. Tijdens de twee bombardementen lieten 42 inwoners van Sint-Michiels het leven en raakten evenveel burgers zwaargewond. Onder de Duitsers in het kasteel waren er 21 doden en 23 gewonden.”
Dienstmeid
Roland Marcus wijst op het kerkhof van Sint-Michiels op het graf van Euphrasie Delporte, een van de diensters die verplicht tewerkgesteld was op kasteel Ter Linden: “Zij bleef binnen in de keuken van het kasteel, waar ze die dag voor de Duitsers gehaktballen, rode kool met kazakken moest bereiden.”
Wandeling op het kerkhof van Sint-Michiels langs de graven van ‘witte’ en ‘zwarte’ inwoners
“Haar vriendin Gilberta Puype hoorde motorengeronk, liep naar buiten en riep: ze gaan bommen gooien! Maar niemand geloofde haar. Euphrasie overleefde het bombardement niet, de zwaargewonde Gilberta moest zes maanden revalideren in het Sint-Janshospitaal, maar haalde het wel.”
De wandeling op het kerkhof leidt naar een dertigtal graven, zowel van oorlogsslachtoffers als van verzetslieden en collaborateurs. Witte en zwarte inwoners van Sint-Michiels op enkele tientallen meters van elkaar. Zo is er het graf van weerstander Pierre Debbaut, naar wie een straat in Sint-Michiels werd genoemd. Hij werd door de Duitsers in de vuile vaarten in Oostkerke neergeschoten, toen hij een verkenningsopdracht met de Canadezen uitvoerde.
Oorlogsburgemeester
Het graf van beroepsmilitair André Herentals, die in het Brugs krijgsgasthuis stierf, vertoont mooie art deco-versieringen. Wie ontbreekt, is oorlogsburgemeester Wilfried Van Damme, die de Duitsers in Zevenkerken meehielp om via de Operation Todt de Atlantic Wall te versterken.
Hij liet het leven in Noord-Italië, toen een trein werd opgeblazen. Maar het graf van zijn Nederlandse echtgenote en dochter bevindt zich wel op het kerkhof van Sint-Michiels.”
Dertig spandoeken
In het kader van 80 jaar herdenking van het bombardement van Sint-Michiels heeft een werkgroep samen met de basisscholen Immaculata en De Geluksvogel, de gidsen van Hello Bruges, de vzw Brugs Ommeland Heemkundige Kring Maurits van Coppenolle en twee buurtcomités tal van activiteiten uitgedokterd.
Het bombardement van Sint-Michiels bracht veel schade aan. © Beeldbank Brugge
Dertig spandoeken op tien locaties tonen hoe deze historische plekjes er ten tijde van WO II uitzagen. Er zijn fietstochten, een lezing door Michel Goeman, evocaties, twee sessies samen lezen, rondleidingen, een tentoonstelling en een officiële herdenkingsplechtigheid van de Stad Brugge op zaterdag 1 juni om 11 uur aan het gemeentehuis van Sint-Michiels.
Expo
Twee buurtcomités, Louis de Meystraat-Dorpsstraat en Achter de Groene Poorte, respectievelijk vertegenwoordigd door Lut Taillaert (50) en Jan Houttekier (65), voormalig internaatbeheerder van het Sint-Leocollege, zetten onder meer een expo op in De Pastorie.
“We hebben verklaringen van ooggetuigen en van familieleden van slachtoffers opgenomen. Zo getuigt boer Dierickx over hoe hij het bombardement vanuit de kelder van zijn ouderlijk huis beleefde”, aldus Jan Houttekier.
Lut Taillaert getuigt zelf: “Dit verschrikkelijke bombardement veranderde het leven van vele families voorgoed. Mijn moeder vertelde mij dat er die dag drie familieleden gestorven zijn: mijn grootoom Maurice Crampe, die ondanks dagenlang zoeken officieel vermist bleef en niet begraven is, en Leonie en Marie Schotte, twee nichten van mijn overgrootmoeder.”
Wereldvrede
“Het huis van mijn overgrootouders was vernield, waardoor ze bij mijn grootmoeder en haar jonge gezin introkken. Pas zes jaar geleden, toen we in de buurt een weekend Belgiek organiseerden dat in het teken stond van het verleden van Sint-Michiels, kwam ik meer te weten over operatie Ramrod.”
“Ik werk in de afdeling NT2 (Nederlands als Tweede Taal) in cvo MIRAS, waar ik veel cursisten ken die de oorlog in hun land ontvluchtten. Zij zijn de gezichten van de actualiteit. Wereldvrede is helaas nog altijd een droom, maar er is ook hoop als je de veerkracht en solidariteit ziet in gemeenschappen in de nasleep van dergelijke tragedies”, aldus Lut Taillaert.
Info: https://www.brugge.be/vrije-tijd/markten-kermissen-herdenkingen-braderieen/herdenking-operatie-ramrod#5265-herdenkingsfietstochten
The post Tachtig jaar geleden werd Sint-Michiels gebombardeerd: dubbel zoveel burgerdoden als gesneuvelde soldaten is provided by KW.be.
