In dertig jaar tijd heeft de Brugse hematoloog Dominik Selleslag met zijn team in het AZ Sint-Jan 800 stamceltransplantaties uitgevoerd. Daarmee redde hij heel wat leukemiepatiënten van een gewisse dood. Jaarlijks krijgen bijna honderd West-Vlamingen acute leukemie.
De Brugse hematoloog dokter Dominik Selleslag (65) nam onlangs afscheid van het AZ Sint-Jan. Sedert 1992 bouwde hij er de eenheid voor stamceltransplantatie uit tot hét referentiecentrum in onze provincie.
U droomde er nochtans van om cardioloog te worden?
“Mijn vader, een Mechels huisarts, wou dat ik hem zou opvolgen. Maar na enkele vervangingen tijdens de vakantie wist ik dat huisarts niks voor mij was. Mijn eerste keuze was inderdaad cardiologie, maar professor Marc Boogaerts van de KU Leuven een bekende hematoloog vroeg mij om op zijn dienst te komen werken.”
U was voorbestemd om in Leuven te blijven werken…
“In die tijd werd hematologie het bestrijden van kwaadaardige bloedziekten enkel beoefend aan universitaire ziekenhuizen. Ik was resident aan de KU Leuven tot in 1992. Maar het AZ Sint-Jan wou ook in Brugge een eenheid voor stamceltransplantatie opstarten.”
Getipte kandidaat
“De Brugse artsen moesten te veel West-Vlamingen met leukemie doorverwijzen naar Leuven. Ik was de getipte kandidaat, omdat ik mij een jaar in Engeland gespecialiseerd had in die materie. De techniek bestaat erin zieke stamcellen in het beenmerg van de patiënt te doden en te vervangen door gezonde cellen.”
Waarop bent u het meest trots?
“In een eerste fase werden enkel familieleden van patiënten met leukemie gebruikt als donor van gezonde stamcellen. In een tweede fase werden ook niet-verwante donoren met een identiek weefseltype gebruikt.”
“Wereldwijd is er een databank met 40 miljoen kandidaat-donoren, in ons land gaat het om een register met 80.000 mensen.”
“Maar ik ben vooral trots op de derde stap: onze Brugse eenheid was pionier in België bij het gebruik van half identieke donoren, nog voor de universitaire ziekenhuizen. Zo hebben we veel mensen kunnen helpen die anders geen geschikte donor vonden. Velen van hen zijn nu nog in leven.”
Hoezeer vergroot de levensverwachting daardoor?
“De genezingskans voor acute leukemie bij volwassenen is gemiddeld 25 tot 30 procent met klassieke chemotherapie. Met een aanvullende stamceltransplantatie verdubbelt ze. Dat betekent nog niet dat iedereen een stamceltransplantatie nodig heeft om te genezen. De kandidaten worden streng geselecteerd.”
“Stamceltransplantatie is een complexe procedure. Eerst moet je met chemotherapie het beenmerg van de patiënt vernietigen, daarna krijg je de infusie van gezonde stamcellen. Vervolgens moet je met aangepaste medicatie afstoting proberen te voorkomen. Dat is de voornaamste oorzaak van sterfte na transplantatie.”
Minitransplantaties
“Aanvankelijk was stamceltransplantatie voorbehouden voor patiënten die jonger waren dan 50 jaar vanwege de zware, toxische voorbereidende chemo. We voerden er in het AZ Sint-Jan daarom in het begin amper tien per jaar uit. Inmiddels is de limiet opgeschoven naar 75 jaar en zitten we aan vijftig transplantaties per jaar. Het zijn minitransplantaties, met een veel lichtere voorbereiding, ook toepasbaar op oudere patiënten.”
“Voor de donor is er eveneens veel veranderd: in plaats van onder volledige verdoving beenmerg af te nemen, halen we nu stamcellen uit het bloed”
Zijn er geen ethische bezwaren tegen stamceltransplantaties?
“U hebt het over klonen, baby’s op bestelling of het winnen van stamcellen uit embryo’s. Dat doen wij niet! Ons vakgebied is het behandelen van leukemie. Wij gebruiken alleen bloedvormende stamcellen, geen embryonale stamcellen, die ook tot andere weefsels kunnen uitrijpen.”
Het AZ Sint-Jan beschikt ook over een labo voor moleculaire diagnostiek. Wat houdt dat in?
“Dat laat ons toe met nieuwe DNA-technieken de transplantatiekandidaten en de donoren beter te selecteren. We kunnen hiermee ook infecties na transplantatie vroeger opsporen en beter opvolgen.”
Eveneens uniek voor uw Brugse centrum is het Wetenschappelijk Fonds Hematologie…
“Deze vzw, opgericht in 1990, laat ons toe om met donaties en legaten leukemiepatiënten te helpen met nog niet-terugbetaalde behandelingsmethodes of diagnosetechnieken. Dankzij dit fonds kunnen wij de resultaten van transplantatie in onze West-Vlaamse populatie verbeteren.”
The post Brugse hematoloog Dominik Selleslag voerde in het AZ Sint-Jan 800 stamceltransplantaties uit: “Vele levens gered” is provided by KW.be.
